भगवान् शिवजी उत्पत्ति भएको दिन : महाशिवरात्रि पर्व देशभर श्रद्धा एवं भक्तिसाथ मनाइँदै

फागुन १४ – आज महाशिवरात्रि पर्व देशभरका शिवालयहरूमा विधिपूर्वक पूजा, आराधना एवं दर्शन गरी मनाइँदै छ। भगवान् शिवको उत्पत्तिसँग सम्बन्धित यस पवित्र रातलाई हिन्दू धर्मावलम्बीहरूले विशेष श्रद्धासहित मनाउँछन्।

प्रत्येक वर्ष फागुन कृष्ण चतुर्दशीको मध्यरातमा पर्ने यस पर्वमा आराध्यदेव भगवान् शिवको पूजा एवं आराधना गरिन्छ। धर्मशास्त्रविद् प्रा. डा. देवमणि भट्टराईका अनुसार, परब्रह्मले फागुन कृष्ण चतुर्दशीको मध्यरातमा शिव रूप धारण गरेकाले यस दिन पूजा, दर्शन एवं आराधना गर्दा सुख, शान्ति एवं परलोकमा सद्गति प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ।

आज बिहानैदेखि वैदिक सनातन हिन्दू धर्मावलम्बीहरू नदी, कुण्ड, एवं तलाउमा स्नान गरी शिवालयहरूमा पुगेर श्रद्धाभक्तिपूर्वक पूजाआराधना गरिरहेका छन्। शिवपुराण लगायतका ग्रन्थहरूमा महाशिवरात्रिलाई चार प्रमुख रात्रिमध्ये एक पवित्र पर्वका रूपमा उल्लेख गरिएको छ।

महाशिवरात्रिको धार्मिक महत्त्व

महाशिवरात्रिलाई भगवान् शिवको विशेष प्रिय दिनका रूपमा लिइन्छ। दीन-दुःखी एवं कष्टपीडित प्राणीहरूको मनमा धर्मको उदय गराउने दिन मानिने यस पर्वलाई माघ महिनामा पत्रविहीन भई जीर्ण भएका रूख, बिरुवा तथा झारफारहरू फागुन महिनामा पुनः हराभरा हुने तथ्यसँग जोडिएको धार्मिक धारणा छ।

व्रतमध्ये सर्वोत्तम मानिएको यस पर्वमा भक्तजनहरू शुद्ध भई शिवालयहरूमा पूजाआर्चना गर्दै व्रत बस्ने परम्परा छ। भगवान् शिवलाई दूध, धतुरो र बेलपत्र अर्पण गरिन्छ। उपवास राखेर रातभर जाग्राम बसेमा सर्वसिद्धि प्राप्त भई यमलोक जानु नपर्ने धार्मिक मान्यता छ।

शिवजीलाई जाडो हुने विश्वासले आज घर, चोक एवं मठमन्दिरहरूमा धुनी जगाउने तथा भजन-कीर्तन गर्दै प्रसाद ग्रहण गर्ने परम्परा छ।

पशुपतिनाथमा विशेष पूजा तथा महोत्सव

राष्ट्रिय सांस्कृतिक पर्वका रूपमा रहेको महाशिवरात्रि अवसरमा पशुपतिनाथ मन्दिरमा रातभर चार प्रहरमा विशेष पूजा गरिन्छ। महादीप, अखण्डदीप, लक्ष्यबत्ती, एवं दीपोत्सवका साथै लाखौं बेलपत्र अर्पण गरिन्छ। कैलाशकुट तथा किरातेश्वर सङ्गीत आश्रममा शास्त्रीय नृत्य एवं भजन-कीर्तन गरिन्छ।

नेपालका विभिन्न स्थानहरूबाटै नभई छिमेकी राष्ट्र भारतबाट समेत हजारौं तीर्थयात्री पशुपतिनाथ मन्दिरमा दर्शनका लागि आएका छन्।

प्रहर पूजाको विशेषता

महाशिवरात्रिमा प्रहर पूजालाई विशेष महत्त्व दिइन्छ। धर्मशास्त्रविद् एवं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिका सदस्य प्रा. डा. देवमणि भट्टराईका अनुसार, बेलुकी करिब ६ बजेबाट प्रारम्भ हुने प्रहर पूजाहरू क्रमशः पौने ९, पौने १२, पौने ३ र बिहान ६ बजेसम्म सम्पन्न गरिन्छ।

देशभरका शिवालयहरूमा पनि विधिपूर्वक चार प्रहर पूजाको परम्परा रहेको छ। रुद्रमती किनारस्थित चावहिल गङ्गाहिटी, गौरीघाटस्थित त्रिगजुर शिवालय, गोकर्णेश्वर, नागेश्वर, डोलेश्वर लगायतका मन्दिरहरूमा पनि विशेष पूजाआराधना गरिन्छ।

पशुपति क्षेत्रमा सुरक्षा र व्यवस्थित व्यवस्थापन

पशुपति क्षेत्र विकास कोषका सदस्यसचिव डा. मिलनकुमार थापाका अनुसार, भक्तजनहरूको सुविधाका लागि यस वर्ष विशेष व्यवस्थापन मिलाइएको छ। सात वर्षदेखि पशुपति क्षेत्रमा गाँजा, भाङ, धतुरोलगायत लागुपदार्थ निषेध गरिएको छ र यस वर्ष पनि सोही प्रतिबन्धलाई निरन्तरता दिइएको छ।

निषेधित वस्तु बिक्रीवितरण तथा सेवन गर्नेलाई कानुनी कारबाही गरिने तथा शान्ति-सुरक्षा कायम गर्न करिब ५,००० सुरक्षाकर्मी खटाइएको छ।

बिहान दुई बजे पशुपतिनाथका ढोका खुल्ने

बुधबार बिहान २ बजेदेखि नै पशुपतिनाथका चारवटा ढोका खोलिनेछ। १० लाखभन्दा बढी दर्शनार्थीको व्यवस्थापनका लागि बाहिर चार र भित्र आठवटा दर्शन लाइनको व्यवस्था गरिएको छ।

गजुर दर्शन गर्ने भक्तजनहरूलाई पनि मन्दिर दर्शन गरेबमोजिमको फल प्राप्त हुने धार्मिक मान्यता रहेको छ। पशुपति क्षेत्र झिलीमिली बत्ती र फूलमालाले विशेष रूपमा सिँगारिएको छ।

यात्रा व्यवस्थापनका लागि सिफल, तिलगङ्गा, गुह्येश्वरी, कोष कार्यालय, वनकाली आदि स्थानमा पार्किङको व्यवस्था गरिएको छ। गोकर्णेश्वर, डोलेश्वर, नागेश्वर लगायतका उपत्यकाका शिव मन्दिरहरूमा पनि भक्तजनहरूको भिड लागेको छ।

देशभरका शिव मन्दिरहरूमा आज महाशिवरात्रि पर्व भक्तिपूर्वक मनाइँदै छ।